با سلام و عرض ادب خدمت همراهان همیشگی سایت املاک شهریارپور در مقاله قبلی معرفی صنایع دستی مازندران بخش اول را بررسی کردیم و با توجه به استقبال خوب شما همراهان عزیز در این مقاله میخواهیم فصل دوم صنایع دستی در مازندران را بررسی کنیم.
نمدمالی
نمدمالی یکی از صنایع دستی قدیمی استان مازندران است. نمد مالی در ایران چند هزار سال قدمت دارد؛ اما تاریخ و مکان پیدایش دقیق آن مشخص نیست. در این هنر دستی، طی فرآیند نمدمالی با استفاده از الیاف پشمی به‌همراه آب محصولاتی چون کلاه، کوله، کلمد، دوش‌نمد و فرش‌های نمدی تولید می‌شوند. جالب است بدانید که نمد را نمی‌بافند و آن را با فشار دست یا پا روی ترکیب الیاف و آب تولید می‌کنند. نمد مالی در بیشتر مناطق مازندران رونق دارد؛ اما بیشتر در منطقه کجور و روستاهای اطراف رامسر دیده می‌شود.
ماده اصلی نمد، پشم گوسفند در رنگ‌های طبیعی مانند سفید و سیاه و قهوه‌ای است و برای نقش‌اندازی آن از پشم‌های رنگ شده شیمیایی استفاده می‌کنند. تهیه نمد بر اساس دو خاصیت پشم است؛ خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدن. در واقع زمانی که پشم در حرارت مرطوب مجعد می‌شود و الیاف آن درهم می‌روند، پوسته‌ها اجازه نمی‌دهند که الیاف دوباره از هم باز شوند و این به‌هم پیچیدگی، بافت نامنظمی را تولید می‌کند. ساخت یک قطعه نمد یک روز به طول می‌انجامد و معمولا چند نفر روی آن کار می‌کنند.
پارچه بافی
پارچه بافی یکی از شاخه‌های نساجی و از هنرهای دستی قدیمی استان مازندران است که در نقاط مختلف استان انجام می‌شود. هنرمندان پارچه‌باف در گذشته با ریسیدن نخ، پارچه‌های نخی، ابریشمی و پشمی تولید می‌کردند و با آن پارچه‌ها لباس‌های مختلف می‌دوختند. در استان مازندران پارچه‌های نخی، لطیف، خنک و تابستانه با نام «شمد»، پارچه‌های ابریشمی با نام «الیجه» و پارچه‌های پشمی با نام «چوغا» و «باشلق» مشهور هستند. در این منطقه از پارچه‌های ابریشمی برای دوخت کت زنانه، از پارچه‌های پشمی برای دوخت پالتو و از شمد به‌عنوان پتو استفاده می‌شود.
نساجی سنتی شاید امروز کمی عجیب به نظر برسد؛ اما در گذشته زنان و مردان زیادی با هنر و خلاقیت خود، با دست پارچه می‌بافتند؛ پارچه‌هایی که امروز جز صنایع دستی و سوغاتی‌های استان مازندران به شمار می‌آیند. پارچه‌های دستباف در استان مازندران با دستگاه‌های مخصوصی بافته می‌شوند. در ابتدا از دستگاه‌های دووردی و چهاروردی استفاده می‌شد. این دستگاه‌ها به مرور زمان جای خود را به دستگاه‌های ژاکارد دستی، تک فاز و سه فاز دادند. رامیان در استان مازندران یکی از مراکز مهم پارچه‌های ابریشمی محسوب می‌شود.
خرید ویلا در نور
موج بافی
موج، نام نوعی دستبافته پشمی است که با نام‌های «رختخواب پیچ» و «ایزار» نیز شناخته می‌شود. موج بافی به‌دلیل ارزان بودن مواد اولیه، هنری رایج و پررونق است و در بسیاری از شهرها و روستاهای استان مازندران انجام می‌شود. این دستبافته پشمی نرم، سبک و مستحکم است.
«چادر شب» نیز بافتی شبیه به دستبافته موج دارد و کاربردهای آن‌ها نیز شبیه به هم است. «چادر شب دارایی»، مشهورترین نوع چادر شب ابریشمی است که با رنگ‌های متنوع به‌ویژه طیف‌های مختلف رنگ قرمز، چشم‌ها را به‌سمت خود خیره می‌کند. قدمت چادر شب بافی در استان مازندران و گیلان به حدود دو هزار سال قبل بازمی‌گردد؛ دستبافته‌ای که در گذشته به‌عنوان رو انداز در شب و همچنین بستن لوازم خواب استفاده می‌شد. نمونه‌های اصیل چادر شب مازندران با ابریشم و پشم بافته می‌شدند و رنگرزی آن‌ها به‌صورت کاملا سنتی انجام می‌گرفت. از انواع چادر شب مازندران می‌توان برای روانداز، روکش مبل، جمع کردن لوازم خواب و غیره استفاده کرد.
هنرمندان مازندرانی با استفاده از موج بافی و با پشم و دستگاه بافندگی محصولاتی زیبا از جمله پتو، رختخواب، کرسی، سجاده و پشتی می‌بافند؛ محصولاتی که سوغاتی‌ها و یادگاری‌هایی خوبی به شمار می‌روند. هنر موج بافی بیشتر در منطقه کجور رواج دارد. در این منطقه در کنار بافت این نوع پارچه، سفره‌های ظریف و پرارزش نیز بافته می‌شوند.
جوراب بافی
جوراب بافی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان مازندران به‌خصوص در روستای «صالحان» و روستای آلاشت، از توابع سوادکوه است. برای بافت جوراب در این منطقه از پشم گرفته شده از گوسفند بدون رنگ آمیزی استفاده می‌شود.
جوراب چکمه‌ای یا گردن بلند و گردن کوتاه با نقوش مختلف از انواع جوراب‌های تولیدی استان به شمار می‌آیند. جوراب بافی در استان مازندران با دستگاه جوراب‌بافی یا با دست انجام می‌شود و شما می‌توانید انواع آن‌ها را در بازارچه‌های سنتی و محلی روستاها و شهرها پیدا کنید. جوراب‌های دست باف برای زمستان پاپوش‌های مناسبی هستند.
جارو بافی
جارو بافی یکی از صنایع دستی کهن و ارزشمند شهر امیرکلا (با قدمتی از ۱۰۰ سال قبل)، یکی از شهرهای مهم استان مازندران است؛ شهری که میراث‌دار بزرگ‌ترین شعرا و اندیشمندان است و صنایع دستی و سنتی بسیاری دارد. هنرمندان محلی امیرکلا برای بافت جارو که در زبان بومی با نام «سازه» شناخته می‌شود، با ظرافت زیاد و هنرمندانه ساقه‌های جارو را در کنار هم می‌چینند. آن‌ها در قسمت سکان دسته از انواع سیم‌های ظریف استفاده و قسمت تاج جارو را با نخ‌های پلاستیکی در رنگ‌های شاد و متنوع درست می‌کنند؛ رنگ‌هایی که نشات گرفته از روحیه با نشاط مردم این منطقه است.
چنته
چنته یا توبره نوعی کیف دسته‌دار است که مراحل تولید آن به مراحل تولید جاجیم شباهت زیادی دارد. روستای لفور از توابع سوادکوه از مراکز تولید چنته است و به همین دلیل این صنایع دستی را با نام چنته لفور می‌شناسند. در گذشته چوپان‌ها برای حمل وسایل خود از چتنه استفاده می‌کردند و این هنر دستی قدمت زیادی در استان مازندران دارد. چنته با دستگاهی به نام کرک‌چال تولید و در آخر پس از دوردوزی، با گل‌های کاموایی، مهره های تزئینی و خرمهره تزئین می‌شود.
نقوش سنتی گل و گیاه و حیوان، نقوش حیوانی و گاهی نیز اسامی جلاله و ائمه زینت‌بخش چنته‌های مازندرانی هستند؛ نقوشی که معمولا با الیاف ضخیم دوخته می‌شوند. چنته محصولی کاملا کاربردی است و شما می‌توانید طبق سلیقه خود از طرح‌های متعدد، یکی را انتخاب کنید.
گلیم بافی
گلیم بافی از آن دست هنرهای دستی است که در بیشتر شهرهای ایران رونق دارد و استان مازندران نیز از این قضیه مستثنی نیست. گلیم‌های شهرها و روستاهای مختلف ایران را با توجه به نقوش آن‌ها می‌توان تشخیص داد. نقوش گلیم در استان مازندران بیشتر به‌شکل هندسی و الهام گرفته از طبیعت هستند و در بافت آن‌ها اغلب از رنگ‌های تند و شاد مانند قرمز، نارنجی، کرم، سبز و سرمه‌ای استفاده می‌شود. گلیم با دستگاه گلیم بافی بافته می‌شود و با توجه به نوع و طرح آن دستگاه آن نیز تغییر می‌کند. گلیم ساده‌باف، گلیم چرخی‌باف و گلیم سوزنی از انواع دستگاه‌های گلیم بافی هستند.
جاجیم بافی
جاجیم یکی از دست بافته‌های مهم روستاییان استان مازندران است و معمولا از آن به‌عنوان زیرانداز، پشتی، سجاده رختخواب پیچ، مفرش، پتو، وریه کرسی و غیره استفاده می‌شود. هنر جاجیم بافی در بیشتر روستاهای استان مازندران از جمله روستای متکازین از توابع بخش هزار جریب بهشهر (بخش دودانگه شهرستان ساری)، آلاشت سواد کوه، کجور، نوشهر و کلاردشت چالوس رواج دارد.
جاجیم در روستای کوهستانی متکازین توسط زنان بافته می‌شود و مردان تنها در مرحله تهیه پشم نقش دارند. در بافت جاجیم این منطقه پس از بافت حاشیه، نقش‌اندازی آغاز می‌شود؛ به این کار به اصطلاح، «گل» نیز می‌گویند. نقوش مورد استفاده بسیار متنوع هستند و در میان آن‌ها می‌توان به چهار گل، خشتی، پنجه‌ای، گل آفتابگردان و آفتاب تیره اشاره کرد. حاشیه جاجیم نیز با طرح مثلث دندانه‌دار پر می‌شود.
جاجیم با نخ‌های پشمی یا پنبه‌ای رنگی بافته می‌شود. ابعاد جاجیم مازندران معمولا بین ۲۰ تا ۳۵ سانتی‌متر متغیر است و طول آن‌ها گاهی به ۲۰ تا ۴۰ متر نیز می‌رسد. تولید این دستبافته در روستای آلاشت رونق بیشتری دارد و به همین دلیل، این روستا را به‌عنوان شهر ملی جاجیم انتخاب کرده‌اند. برای بافت جاجیم در ابعاد بزرگ‌تر، دو یا چند عدد جاجیم بافته شده به‌اندازه عرض‌دار موجود را به هم متصل می‌کنند تا یک جاجیم در اندازه دلخواه شکل بگیرد.
قالی‌بافی
قالی‌بافی یکی از هنرهای کمتر شناخته شده در استان مازندران است و قالی کلاردشت، ناشناخته‌ترین صنایع دستی مازندران به شمار می‌آید. قالی کلاردشت به‌دلیل درشت بافت بودن و رج شمارهای ضعیف به قالی خرسک نیز مشهور است و بیشتر در روستایی به نام مکارود برای صادرات به کشورهای اروپایی بافته می‌شود. طرح‌ها و نقوش این قالی از جمله نقش جنگلی، صندوقی، رودبارکی، مجمه‌ای، گل سینی، عینکی، چخماقی، رسولی، شمله، خرکی، شکری، سیخ کبابی و مزلقان از خلاقیت ذهن قالی‌باف شکل می‌گیرند و به همین علت، قالی کلاردشت یکی از محصولات خاص و منحصربه‌فرد این منطقه است. رنگرزی نمونه‌های اصیل قالی کلاردشت به‌صورت سنتی انجام می‌گیرد.
از اینکه تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید تشکر
منتظر نظرات زیبای شما هستیم
منبع : کجارو
